Nachtwacht van de muur voor laatste fase onderzoek

Dichter bij de Nachtwacht dan ooit

Hierdoor kunnen bezoekers dichter bij De Nachtwacht komen dan ooit en ontstaat de zeldzame gelegenheid dat ook de achterkant kan worden bekeken. De Nachtwacht is tot en met 23 november op deze manier te zien in het Rijksmuseum.

Taco Dibbits: "Zodra je een schilderij van de muur en uit de lijst haalt ziet het er opeens heel kwetsbaar uit. Dat geldt ook voor De Nachtwacht. Het schilderij is maar een paar centimeter dik. Je ziet het canvas, het houten raamwerk, het oogt ineens heel fragiel. Het is dus heel spannend om de achterzijde van het schilderij te kunnen zien. Dat kan normaal nooit."

Steundoek

Aan de achterkant zien bezoekers niet het originele doek waarop Rembrandt De Nachtwacht schilderde. Net als bij de meeste andere schilderijen van 17e-eeuwse Hollandse meesters is een zogenaamd steundoek aangebracht.

Zo’n steundoek wordt aan de achterkant van een schilderij tegen het schildersdoek aangeplakt om het extra stevigheid te geven. Het steundoek van De Nachtwacht dateert van 1975, na de beruchte mesaanval. Ook het houten spieraam is uit 1975.

Shearography

In de eerste week van november wordt shearography toegepast, een techniek die inzicht geeft in de stevigheid waarmee het 46 jaar oude steundoek vast zit aan het originele 17e-eeuwse canvas waarop Rembrandt De Nachtwacht schilderde.

Het doel van dit onderzoek is om inzichtelijk te maken of de hechting tussen de twee doeken nog voldoende is. Deze techniek wordt uitgevoerd in samenwerking met wetenschappers van de TU Delft.

Onderste verflagen

In de tweede week wordt de achterzijde met het blote oog en met behulp van de stereomicroscoop bestudeerd. In de avonduren wordt de achterzijde onderzocht met een macro-XRF scanner. Dit moet meer kennis opleveren over de onderste verflagen.

Als deze onderzoeken zijn afgerond zal De Nachtwacht op 23 november weer worden teruggeplaatst op zijn plek. Daarna gaan onderzoekers testen uitvoeren hoe de dikke overschilderingen aan de randen van De Nachtwacht het beste kunnen worden verwijderd. Als dat klaar is begint de daadwerkelijke restauratie van het schilderij. Half december wordt hier meer over bekend gemaakt.

Operatie Nachtwacht

Operatie Nachtwacht is het grootste en meest omvangrijke onderzoek naar Rembrandts meesterwerk ooit, dat samen met de experts van partner AkzoNobel wordt uitgevoerd. Het doel is om het schilderij optimaal te behouden voor de toekomst.

Het onderzoek startte in de zomer van 2019 en vindt plaats voor het oog van het publiek in een speciaal ontworpen glazen ruimte in het Rijksmuseum. Er wordt gebruik gemaakt van de nieuwste en meest geavanceerde onderzoekstechnieken.

Foto 1: De Nachtwacht wordt van zijn plek gehaald. Reinier Gerritsen / Rijksmuseum
Foto 2: Van de muur. Reinier Gerritsen / Rijksmuseum